İCMA-İ ÜMMET

Çeşitli kitaplarda İcma-ı Ümmet şöyle tarif edilir. İslam müctehidlerinin dini bir konuda, ortak hükümlerde görüş birliğine varmalarıdır. Bu şu demektir: Allah tarafından dinin ölçüsü ve sınırı belirlenmiştir. Bu da Kur’an’da eksiksiz olarak açıklanmıştır. Allah’ın dinine uyan mükâfatını, uymayan da cezasını (karşılığını) görecektir. Dine uymanın, çoğunlukla veya sayıyla bir alakası yoktur.

Din, Allah’ın yetkisinde ve tekelinde olduğuna göre, hiç kimse kalkıp ta din koyma yetkisini ben de kullanırım diyemez. İcma esasında, yukarıdaki tarifte belirtildiği gibi, Allah’ın koyduğu dinin ölçü ve sınırı içindedir. Evet icma din olarak yalnız Allah’ın koyduğu ve eksiksiz ve fazlasız olarak Hz. Peygamber’in tebliğ ettiği Kur’an’dır, görüşünde birleşilmesidir. Ne yazıktır ki, zamanla bu görüş sulandırılmış; dinde yetki sadece Allah’a aitken, sonradan, hadis, sünnet, mezhep imamları ve alim, ulemada din koyar, diyerek yanlışlığa yönelinmiştir. Okuduğunu anlayan, düşünen insan, bakar ve tariften şunu anlar: Din koyma yetkisi sadece Allah’a aittir. Hadis, sünnet, mezhepler, alim, ulema da, Allah’ın koyduğu ve Allah’a ait olan dini, sadece açıklayıp, hayata uygularlar.

İcmayı, mezhepleri de din koyar olarak anlarsak, o zaman bakalım: Çok mezhepler var ama biz dört tanesini, yani çoğunlukla uyulananların görüşüne bakalım. Bir konuyla ilgili dördünün de ayrı, ayrı görüşü vardır. Nasıl icma edebilmişlerdir? Kendi görüşlerini, yine kendi kitaplarında görüyoruz. Böyle fikir birliği olmayan beşeri insan görüşlerine, nasıl dinin hükmü, kaynağı diyebiliriz? Bu dine ilave anlamına gelir. Bu kabul edilemez. Şöyle deriz: Kaynağı Allah’a ait olan dinin uygulaması ve yorumlanması, zamana, ortama ve şartlara göre değişik şekilde, ama bozmadan hayata uygulanır ve yaşanır.

Bunlar dinin kaynağı değildir. Dine getirilen yorumdur. Kur’an’da olmayan da, din değildir. Din olmayan bir şeyi, de bu dindendir, diyemeyiz.